Miyop

Prof. Dr. Pelin KAYNAK

Miyop Nedir?

Miyop, bir kişinin uzakta nesneleri bulanık görmesi yani uzağı net görememe olarak tanımlanabilir. Normal şartlarda göz, bir görüntüyü retina üzerinde doğru bir şekilde odaklar. . Hastalar, yakını görmekte bir problem yaşamazlarken uzaktaki nesneleri ve çeşitli işaretleri görebilmekte zorluk yaşamaktadırlar.

Dışarıdan göze gelen ışık öncelikle gözün ön kısmında bulunan, şekli kubbeyi andıran kornea tabakası üzerinde kırılır. Korneada ışığın kırılması, gözün görüntüleri odaklamasına yardımcı olur. Ardından göz bebeğinden geçen ışık göz merceğine ulaşır. Bu noktada ışık ikinci kez kırılır. İkinci kez kırılan ışık bu defa retina üzerindeki sarı beneğe düşer. Retinada ışığa duyarlı sinir hücreleri vardır. Sinir hücreleri dışarıdan gelen ışığı beyindeki görme merkezine iletir. Beyindeki görme merkezinde iki gözden gelen görüntüler birleştirilerek tek bir görüntü haline getirilir ve görme olayı gerçekleşir. Bütün bu süreçte yaşanan bir aksaklık görme kusurlarına neden olur. Miyop, astigmat ve hipermetrop gibi bir göz kırma kusurdur. Miyopide diğer göz kırma kusurlarında olduğu gibi görüntü retina üzerinde doğru bir şekilde odaklanamaz. Dışarıdan gelen görüntü retinanın üzerine düşmek yerine retinanın önündeki ışığa duyarlı alana düşer. Görüntünün retinanın üzerine değil de retina önünde oluşmasına bağlı olarak kırma kusuru olarak da ifade edilen sorun ortaya çıkar. Bu kişilerde görüntü bulanıklaşır ve gözde net bir görüntü elde edilemez. Bunların yanı sıra nadiren de olsa yüksek miyopi ve dejeneratif miyopi gibi miyopun farklı çeşitleri de görülebilir. Kalıtsal geçişli yüksek miyop derecelerine sahip göz kusuru yüksek miyopi olarak ifade edilir. Yüksek miyop, göz küresinin olması gerekenden daha fazla büyüdüğü ve korneaya doğru uzadığı durumlarda ortaya çıkar. Yüksek miyopisi olan kişilerde ilerleyen dönemlerde katarakt, glokom gibi daha ciddi göz hastalıkları görülebilir. Dejeneratif miyopi ise miyopun çok daha nadir görülen bir çeşididir ve genellikle yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkar. İlerleyen dönemlerde retinaya zarar verebilir ve görme kaybına neden olabilir.

Miyop Belirtileri Nelerdir?

Miyop belirtileri, miyopun derecesine göre değişiklik gösterir. Miyop 3 derecenin altındaysa hafif miyopiden, 6 derecenin üzerindeyse ileri miyopiden söz edilebilir. İleri derece miyop olan kişiler uzaktaki nesneleri daha zor görürler. Miyop derecesi genellikle büyüme çağındaki çocuklarda ve gençlerde artma eğilimi gösterir ve 18-21 yaş arasında genellikle artış durur. Ancak bazı durumlarda uzun süre bilgisayar veya televizyon ekranına bakmak gibi çevresel faktörlere de bağlı olarak 21 yaşından sonra da artışın devam ettiği görülebilir.

Miyop belirtileri denildiğinde ilk akla gelen uzaktaki nesnelerin ve/veya sembollerin net bir biçimde görülememesidir. Miyop olan kişilerde görülen başlıca belirtiler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Bulanık görme,
Bakarken gözleri sık sık kısma ihtiyacı,
Bir şeye bakarken daha fazla odaklanmaya çalışmak ve buna bağlı olarak göz yorgunluğu,
Baş ağrısı,
Araç kullanırken görme zorluğu,
Spor yaparken, uzaktaki bir nesneye bakarken yorgunluk hissi,
Televizyon ve/veya bilgisayardaki küçük yazıları okurken zorlanma,
Çocuğun okul notlarının kötü olması, odaklanma problemi ve/veya tahtayı okurken zorlanması,
Herhangi bir şey okurken göze yakınlaştırma

Bunlar gibi şikâyetler, miyop görme kusuru bulunan kişilerde yaygın olarak rastlanan belirtilerdir.

Ne Zaman Bir Göz Doktoruna Başvurulmalıdır?

Miyop belirtileri başta olmak üzere görüşünüzle alakalı yaşadığınız herhangi bir belirtide bir göz doktoruna mutlaka başvurmalısınız. Özellikle uzaktaki nesneleri ve işaretlere baktığınızda bulanık bir görüşe sahipseniz, bu bulanıklaşma günlük aktivitelerinizi yapmanızı engelliyorsa bir göz doktoruna başvurmanızda fayda vardır. Göz sağlığı için temel hususlardan biri de düzenli göz doktoru kontrolüdür. Ailesinde miyop olan kişiler;

20’li ve 30’lu yaşlarda her beş ila 10 yılda bir,
40 ila 54 arasında her iki ila dört yılda bir,
55’ten 64’e kadar her bir ila üç yılda bir,
65 yaşından sonra her 1-2 yılda bir

olmak üzere düzenli göz doktoru kontrollerini ihmal etmemelidirler. Düzenli göz kontrolü çocuklarda miyop ve diğer göz problemlerinin erken teşhisi açısından önemlidir. 6 aylık, 3 yaş ve okul öncesi ile çocuğun okul çağı başlangıcından sonra her iki yılda bir olmak üzere göz doktoru kontrolü önerilmektedir.

Miyoplar Nasıl Görür?

Miyop kusuru bulunan kişilerde yakın nesnelerin daha net uzakta bulunan nesnelerin ise daha bulanık görüldüğü söylenebilir. İleri derecede miyop sorunu bulunan kişilerde uzaktaki nesneler daha bulanık görünür. Ayrıca bu kişiler rahat görebilmek için gözlerini kısma ihtiyacı hissederler.

Miyop Neden Olur?

Miyop gözün yapısıyla ilgili bir görme bozukluğudur. Gözün yapısının normalden uzun olmasına bağlı olarak görüntü retinanın üzerine değil retina önüne odaklanır. Buna bağlı olarak da görüntü bulanıklaşır. Günümüzde miyopun nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Bilim insanlarına göre miyop genellikle genetik geçişli bir görme kusurudur. Bunun yanı sıra çevresel faktörlerin de miyopa neden olabileceği söylenebilir. Örnek vermek gerekirse uzun süre bilgisayar, televizyon ve telefon ekranına bakan kişilerde ilerleyen yaşla birlikte miyop görülme riski artar.

Miyop Türleri

Basit Miyopi: Genellikle 6-18 yaş arasında başlamaktadır. Derecesi 6’dan az olmakla birlikte başladıktan sonra 3-4 yıl ilerleme kaydedip sonra duraklama yaşayabilmektedir.

Eğrilik Miyopisi: Gözdeki kornea veya doğal lensin zaman içinde eğriliğinin artmasına bağlı olarak kırılmanın da artması sonucu oluşan türdür. Kornea ektazileri ve keratokonus gibi rahatsızlıklar hastalığın bu türüne sebep olabilmektedirler.

Kırıcılık Miyopisi: Şeker hastalığı sonucunda, farklı metabolik bozukluklardan kaynaklı hastalıklarda bahsi geçen metabolik bozukluklara bağlı olarak katarak probleminin başlangıç aşamasında göz merceğindeki kırıcılık oranı artış gösterebileceğinden miyop ihtimali oluşmaktadır.

Eksen Miyopisi: Gözün en dış katmanındaki anormal ön ve arka uzunluk dışında kalan tüm göz yapılarında herhangi bir anormallik söz konusu değildir. Tüm göz unsurlarının sağlıklı bir ışık kırıcılığında sayılabileceği koşullara rağmen gözün ön ve arka çapındaki uzunluk nedeniyle göze gelen ışık retinanın önünde odaklanmaktadır.

Konjenital Miyopi: Çoğunlukla 2-3 yaşlarında çocuğun uzak alanlar ile ilgilenmemesi ve uzağındaki nesneleri, olayları ve işaretleri görmezden gelmesiyle anlaşılır. Çoğunlukla ilerleyici olmayıp hastalığın yüksek dereceli bir türüdür.

Patolojik Miyopi: Çoğunlukla 7 derecenin üzerindeki olgulardır. Göz küresinin ön ve arka eksenin fazla uzamasından kaynaklı olarak retina dokusu göz bebeğinin nazal bölgesini kapatmaktadır. Böylece damarlar bir kıvrım yapar ve optik sinirlerden dışarı çıkar. Özellikle gözün arka kısmında dejeneratif değişmeler olmaktadır.

Gece Miyopisi: Gündüz vakti veya ışıklı ortamda görmede herhangi bir bozulma olmamakla birlikte geceleri veya loş ışıklı ortamlarda görme kalitesinde bozulmalar söz konusudur. Sık görülen miyop türlerinden biridir. Gece araba kullanırken oldukça tehlike yaratmaktadır. Bundan dolayı gece araç kullanırken muhakkak gözlük kullanılmalıdır.

Yalancı Miyopi: Göz ve çevresindeki kaslarda ani meydana gelen spazmlar sonucu ortaya çıkan geçici bir görme sorunudur.

Miyop Dereceleri

Miyop dereceleri 4, -3, -2,-1, 0 ve 0.75 gibi değerlere sahip ise düşük, 4 ve -6 arası orta ve-6 ve üstü derecelere sahip gözler yüksek dereceli olarak tanımlanırlar.

Miyop Testi Nasıl Yapılır? Tanısı Nasıl Koyulur?

Miyop testi, gözlerin uzaktaki şekillere ne derece odaklandığını tespit edebilmek ve uzak görüşün düzeltilmesi için gereken optik lenslerin kaç derece olduğunu ortaya koyabilmek için yapılmaktadır.

Bu test 20/40 oranında kesir olarak yazılan görme keskinliğini ölçer. Test boyunca snellen eşeli bir tabloda bulunan harfler bize gösterilir. Bizden bu harfleri tanımamız istenmektedir.

Göz doktoru phoropter adı verilen cihazı kullanarak hastanın gözünün ön kısmına sırasıyla bir dizi mercek yerleştirir. Sonrasında retinoskop yardımı ile gözlerin ışığa odak durumu ölçülür. Gözlük numarası yani kişinin sahip olduğu görme probleminin kaç derece olduğu, kişinin verdiği yanıtlara göre belirlenmektedir. Doktor gerekli gördüğü taktirde, test sırası boyunca gözün odağının değişmemesi için göz damlası da kullanabilir.

Miyop, kişide teşhis edildikten sonra belirli aralıklarla göz dibi muayeneleri de yapılmalıdır. Normalden büyük boyutlardan daha büyük kornea ve dış yüzeye sahip bu gözlerde retinal yırtıklar oluşma riski söz konusudur. Eğer bu yırtıklar erken fark edilmezse ilerleyen zamanlarda daha büyük görme problemleriyle karşılaşılabilmektedir.

Miyop Tedavisi Nasıl Yapılır?

Miyop tedavisi, reçeteli gözlük, reçeteli kontakt lens, lazer tedavisi veya göz içi mercek operasyonu seçeneklerinden biriyle gerçekleştirilmektedir.

Alanında uzman göz doktorları uzağı net görememe şikâyetiyle sağlık kuruluşlarına başvuran hastaları öncelikle detaylı bir muayeneden geçirir ve miyopun derecesini belirler. Detaylı göz muayenesinin ardından kişinin yaşına ve genel sağlık durumuna uygun olarak bir tedavi seçeneği belirler. Çocuklarda miyop tedavisi için genellikle gözlük tercih edilir. Gözlük kullanımı göz bozukluğunun ilerlemesinin büyük ölçüde engeller. Bu nedenle çocuğunda miyop olanlar vakit kaybetmeden bir göz doktoruna başvurmalıdır. Gözlük ışığın retina üzerinde odaklanmasına yardımcı olur. Miyop tedavisi için yaygın olarak kullanılan prosedürler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Gözlük tedavisi: Gözlük tedavisi, miyopi görme kusurunu tamamen ortadan kaldırmaz. Ancak gözlük sayesinde kusurun derecesinin ilerlemesi yavaşlatılabilir ve uzağın daha net görülmesi sağlanabilir. Miyop derecesine bağlı olarak gözlüğün sürekli kullanılması gerekebilir. Bununla birlikte bazı durumlarda sadece araç kullanırken veya ekrana bakarken gözlük kullanılması da yeterli olabilir.
Kontakt lens tedavisi: Kullanımı gözlükle kıyaslandığında özellikle çocuklar için biraz daha zor olsa da kontakt lensler de tedavide sıklıkla kullanılır.
LASIK yöntemi: Miyopinin tedavisinde gözlük ve lens tedavisinin yanında cerrahi tedavi seçeneklerinden de faydalanılır. LASIK tekniği günümüzde göz bozukluklarının tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir lazer göz ameliyatı tekniğidir. LASIK işlemi sırasında öncelikle korneanın üst kısmından bıçaksız lazer kullanılarak flep olarak da adlandırılan bir kesi yapılır. Ardından lazer ışınları yardımıyla kornea yeniden şekillendirilir ve flep tekrar yerine kapatılır.
LASEK yöntemi: LASEK yönteminde korneanın üzerine alkol uygulanır ve flep manuel olarak açılır. Ardından kornea lazer ışınları yardımıyla yeniden şekillendirilir ve flep yerine yerleştirilir. Ardından korneanın yüzeyinin korunması için numarasız olan şeffaf bir kontakt lens göze yerleştirilir ve gözün iyileşmesi beklenir.
Trans PRK (Photorefraktif Keratektomi): Trans PRK tekniği lazerle göz ameliyatlarında kullanılan ilk tekniktir. Halk arasında göz çizdirme operasyonu olarak da bilinen PRK işlemi sırasında diğer tekniklerden farklı olarak korneanın üstünden flep açılmaz. Bunun yerine korneanın dışındaki epitel doku sıyrılır ve lazer ışınları yardımıyla kornea yeniden şekillendirilir. Son olarak kornea tabakasını korumak için kontakt lens yerleştirilir.
Fakik göz içi lensler: Bazı hastalarda kornea tabakası çok ince olabilir. Bu durumda LASIK ve LASEK gibi yöntemlerin kullanılması zor olabilir. Bu durumda göz merceğinin hemen önüne göz içi lensler yerleştirilebilir.

Miyopi görme kusuru bulunan kişilerde düzenli olarak göz muayenesi yapılması önemlidir. Özellikle göz önünde sinek uçuşması, ışık etrafında haleler görülmesi, ışığa karşı aşırı hassasiyet gibi durumlarda vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması önemlidir.